De opgave
Onderstaande tabel laat de opgave zien om te komen tot een structureel sluitende begroting. Dit is cijfermatig (zie financieel meerjarenbeeld) het uitgangspunt geweest.

Ombuigingsvoorstellen ten aanzien van bijstellen ambities (bestaand en nieuw beleid):
Resumé stellen wij u de volgende concrete ombuigingen voor:

• Inzet stelpost ingrepen Rijk/ambities Raad: Wij stellen u voor de stelpost ingrepen Rijk/ambities Raad volledig in te zetten om het tekort te beperken.
• Diverse ombuigingen ten aanzien van bestaand beleid: Aan de hand van de 'Rapportage interne scan gemeente Dalfsen' is dieper ingezoomd op de niet-wettelijke taken en de wettelijke-plustaken die de gemeente uitvoert. In beeld is gebracht welke ombuigingen voor wat betreft deze taken mogelijk zijn. Voor de concrete voorstellen verwijzen wij u naar bijlage 2  voorstel ombuigingen. Specifiek willen benadrukken dat o.a. de taakstelling voor jeugdzorg hierin is verwerkt.
• In de begroting zijn de extra middelen jeugdzorg 2019 t/m 2021 geraamd en is eveneens een stelpost opgenomen, omdat wij van de provincie toestemming hebben de extra toegekende middelen als structureel aan te merken.  
• In het bovenstaande gepresenteerde structurele saldo inclusief financiële wijzigingen zijn de afschrijvingslasten voor grote projecten geschrapt. Wij zullen u middels afzonderlijke raadsvoorstellen per project een kredietvoorstel voorleggen. Dit betekent dat per project - van geval tot geval - ruimte gezocht zal moeten worden om de afschrijvingslasten te kunnen dekken.

Bovenstaande ombuigingsvoorstellen leiden tot onderstaand structureel saldo:
NB onderstaand (oranje) overzicht is gewijzigd, zie het groene totaaloverzicht hieronder

Voorstellen verhoging inkomsten
Om tot een structureel sluitende begroting te komen stellen wij u voor om onze inkomsten op de volgende wijze te verhogen:

• OZB opbrengst verhoging: wij stellen u voor om de OZB –opbrengst de komende drie jaar met 6% te verhogen. De effecten hiervan voor een gemiddeld huishouden van de gemeente Dalfsen worden in een aparte bijlage 4 Ontwikkeling woonlasten begroting 2020, toegelicht.
• Verhoging verschillende tarieven:  Voor een aantal posten kunnen, zonder gevolgen voor de kostendekkendheid, lichte verhogingen van tarieven plaatsvinden. Op de punten waar dit zonder gevolgen voor de kostendekkendheid kan, stellen wij u deze ombuigingen voor. Deze ombuigingen zijn meegenomen in de bijlage 2.b Voorstel inkomsten verhogen.

NB onderstaand (oranje) overzicht is gewijzigd, zie het groene totaaloverzicht hieronder

Inzet reserves
Op basis van bovenstaande ombuigingsvoorstellen zal de mutatie van de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar er als volgt uitzien:
NB onderstaand (oranje) overzicht is gewijzigd, zie het groene totaaloverzicht hieronder

Het negatieve saldo wordt onttrokken aan de algemene reserve vrij besteedbaar, het positieve saldo wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. Per saldo over 4 jaar een onttrekking van € 759.000 aan de algemene reserve vrij besteedbaar.

Samenvattend: onderstaand het door de raad vastgestelde overzicht:

Nog te treffen maatregelen of punten van onderzoek voor de komende tijd
Ten aanzien van de volgende onderwerpen vindt nader onderzoek plaats welke op termijn mogelijk kunnen leiden tot een ombuiging:

• Onderzoek kostendekkendheid tarieven 2020: In 2020 wordt een volledig onderzoek uitgevoerd naar de kostendekkendheid van onze tarieven. Specifiek wordt hierbij ingezoomd op de kosten die worden toegerekend aan de betreffende activiteit of dienst.
• Onderzoek wijziging afschrijvingstermijnen:  de bijlage met afschrijvingstermijnen bij de financiële verordening zal worden verduidelijkt zodat duidelijker is voor welke investeringen welke afschrijvingstermijn gehanteerd moet worden. Dit wordt meegenomen bij de actualisatie van de financiële verordening. Wijziging van afschrijvingstermijnen levert in de toekomst mogelijk lagere afschrijvingslasten op.
• Besparingsmogelijkheden IJssellandse Gemeenschappelijke Regelingen (hierna: GR-en): elke GR is gevraagd potentiële besparingsmogelijkheden in beeld te brengen met een structureel karakter ingaande 2021. De planning is er op gericht dat zowel de gemeenten als de GR de begrotingswijzigingen in elk geval in het meerjarenbeeld en de begroting 2021 verwerken.

• Plan van aanpak subsidies en lobbystrategie: Om meer inkomsten te genereren werken wij een plan van aanpak subsidies nader uit. Daarnaast wordt in dit kader een voorstel voor een lobby-strategie ter besluitvorming in management en college voorbereid.

• Beheersing kosten sociaal domein: wij treffen maatregelen gericht op de beheersing van de kosten binnen het sociaal domein. Hiertoe is een programmaplan  'grip op jeugd' en projectplan 'grip op Wmo'  opgesteld. Vanwege de ontwikkelingen op deze terreinen is een stuurgroep in het leven geroepen om beide trajecten indien mogelijk samen te voegen en om de uitvoering van de plannen te sturen en monitoren.

Specifiek benadrukken wij voor het onderdeel jeugd de volgende onzekerheden: de kosten zijn geraamd op het niveau van 2018 overeenkomstig hetgeen u heeft vastgesteld bij de perspectiefnota. De extra toegekende middelen zijn structureel geraamd, niet zeker is of wij deze daadwerkelijk structureel ontvangen. Eveneens is een taakstelling opgenomen gelet op de uitvoering van het programmaplan 'grip op jeugd'.

• Verkoop gemeentelijke panden: eventuele verkoop leidt tot lagere lasten ten aanzien van het jaarlijks onderhoud.

• Specifieke keuzemogelijkheden ten aanzien van zwembaden en verhardingen: wij hebben aan uw raad ten aanzien van een tweetal onderwerpen gevraagd een uitspraak te doen hoe u aankijkt tegen nader onderzoek.

• Herijking van subsidiebeleid: op dit moment zijn in de ombuigingsvoorstellen de subsidies grotendeels buiten beschouwing gelaten. De vaststelling van nieuw subsidiebeleid in 2020 kan mogelijk leiden tot ombuigingsvoorstellen op dit punt.